Projekt „Święta, tradycje i zwyczaje na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce” realizowany przez Małopolską Organizację Turystyczną zrodził się z potrzeby zachowania i promocji wciąż żywych małopolskich tradycji.
Projekt miał kilka etapów:
- badania etnograficzne zwyczajów ludowych i świątecznych
- analiza literatury przedmiotu (pozycji wydanych lokalnie czy regionalnie) i materiałów źródłowych
- badania terenowe, wywiady z przedstawicielami lokalnych społeczności, ankiety wśród mieszkańców 45 miejscowości na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce (Zawoja, Sidzina, Łętownia, Zubrzyca Górna, Krzeczów, Niedzica, Klikuszowa, Sieniawa, Łopuszna, Grojec, Nidek, Osiek, Graboszyce, Poręba Wielka (gm. Oświęcim), Chochołów, Białka Tatrzańska, Witów, Czarna Góra, Racławice (gm. Jerzmanowice-Przeginia), Ulina Wielka, Skała, Kasina Wielka, Dobczyce, Gruszów, Zalipie, Zawada, Wierzchosławice, Barwałd Dolny, Lanckorona, Marcyporęba, Binarowa, Wilczyska, Gromnik, Jurków (gm. Czchów), Czchów, Lipnica Murowana, Nowy Wiśnicz, Łososina Górna, Bartne, Uście Gorlickie, Mochnaczka Niżna, Piorunka, Tylicz, Wierchomla Wielka, Ptaszkowa). Zebrano łącznie 1350 ankiet;
- nagranie 20 filmów (w dwóch wersjach) prezentujących najbardziej charakterystyczne dla Małopolski zwyczaje jej mieszkańców. Zobacz więcej
- przeprowadzenie warsztatów pielęgnujących tradycje regionalne: malowania dekoracji kwiatowej, na wzór zdobień chałup w Zalipiu, wykonywania wieńców dożynkowych i bukietów na święto Matki Boskiej Zielnej, kolędowania, wykonywania palm wielkanocnych i przygotowywania święconki wielkanocnej. Zobacz więcej
- wydanie katalogu i publikacji zbierających materiał edukacyjny oraz fotograficzny z efektów projektu;
- udostępnienie niniejszej strony internetowej.
Projekt „Święta, tradycje i zwyczaje na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Działania 6.1 Rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego, Poddziałanie 6.1.3 Rozwój instytucji kultury oraz udostępnianie dziedzictwa kulturowego, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.
W jaki sposób wyróżniliśmy tradycje i zwyczaje na Szlaku?
Wzięliśmy pod uwagę różnorodność religijną, etniczną oraz etnograficzną. Istotnym elementem było ukazanie zwyczajów społeczności łemkowskiej, zarówno wyznania prawosławnego, jak i greckokatolickiego.
Co jest naszym celem?
- przybliżenie wybranych tradycji kulturowych Małopolski;
- zachęcenie do zwiedzania Szlaku Architektury Drewnianej jako przestrzeni pełnej symbolicznych, religijnych, historycznych, ale i magicznych znaczeń;
- inspiracja do samodzielnego odkrywania i odczytywania tradycji, zwyczajów niematerialnego dziedzictwa Małopolski;
- wskazanie przemijania zwyczajów czy obrzędów. Wiele z nich dzisiaj nie jest już powszechnie kultywowane, a funkcjonuje jedynie w świadomości starszego pokolenia. Chcemy zachęcić do ich poznawania i zachowania.
W tym miejscu chcielibyśmy podziękować Wszystkim, którzy przyczynili się do powstania opracowania, a szczególnie tym osobom i całym rodzinom, które otworzyły przed nami bogaty świat tradycji i pozwoliły wspólnie odbyć podróż w dawne i współczesne czasy.
Zespół Małopolskiej Organizacji Turystycznej
Autorzy tekstów merytorycznych: Barbara Woźniak, Andrzej Peć, Marcin Leśniakiewicz, Anna Spyrczyńska